دنیا پهلوان تختی اینجا ورزش می کرد - مجله فناوری

خبرنگاران - نصیبه سجادی: این زورخانه همچنان با قوت به کار خود ادامه می دهد البته با تنی خسته و رنجور از بی مهری مسئولان فرهنگی و ورزشی کشور که به این ورزش آیینی و زورخانه ها که روزگاری مهد پهلوان پروری و تربیت مردمانی بامرام و بااخلاق بود، بی توجه هستند.

قصه های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

ورزشکاران قوی با روح و روان شاد

رضا کاشفی برجسته معروف به رضا یوسف خان ورزشکاری است که حول و حوش سال های 1302 تا 1303 برای ورزش به یکی از زورخانه های کرمانشاه می رود تا تن و جانش را صفا دهد، ولی زورخانه دار تحویلش نمی گیرد و این می گردد که مرشدرضا وقتی می آید تهران، زورخانه ای را در قنات آباد کنار بانک کارگشایی تأسیس می نماید که البته الان اثری از آن باقی نمانده و جای آن اداره برق آمده است. اینها را وحیدرضا برجسته درباره پدربزرگش می گوید و ماجرا را این گونه ادامه می دهد: چند سال بعد، سال 1305 پدربزرگم اینجا را به مبلغ 2 هزار تومان می خرد و نامش را زورخانه نیروشادی می گذارد، اما چرا این نام، شاید به این علت که ورزشکاران با ورزش باستانی، هم تنی قوی نمایند و هم روح و روان شان شاد گردد. زورخانه، باقیات صالحات پدربزرگ می گردد و بعد از فوتش در سال 1349 به پسرش اکبر می رسد و هم اکنون وحیدرضا زورخانه را اداره می نماید و همچنان آن را با هزینه شخصی، سرپا نگه داشته است.

پهلوانان و میانداران

زورخانه نیروشادی سالها انتخاب اول و آخر پهلوانان، داشمشدیها و لـوطیها برای ورزش کردن و گره از کار نیازمندان گگرددن، بود؛ پهلوانانی مانند مهدی قصاب ، حسین ناماعیلپور معروف به رمضان یخی، برادران حاج عباسی (7 برادران) که همه رستوراندار هستند، طیب حاجرضایی، پهلوان دلاور، حاج امیر شیشهبر، حاج سلیمان و خیلیهای دیگر. غلامرضا تختی هم به این زورخانه میآمد. این را پهلوان مسعود آیینهچی قهرمان سنگ و کباده و میانداری کشور میگوید. او که از خدا 71 سال عمر گرفته و صاحب عناوین مختلف کشوری است، میگوید: من آن سالها زورخانه کوچه غریبون میرفتم. خودم ندیدم، ولی شنیدهام سالهای 1343 یا 1344 تختی به این زورخانه آمده است. مهدی قصاب هم بچه سرپولک بود. گردنگشی بود برای خودش. پیرمرد شده بود که او را دیدم. میآمد اینجا ورزش میکرد. الان بازار پارچه مولوی زورخانه را احاطه نموده و بازاریان که روزگاری ساکنان اصلی همین محله بودند، مشتریان پروپاقرص آن شدهاند که بیشتر از خیابان دولت، تهرانپارس و غرب تهران میآیند، ورزش مینمایند و میروند.

برادران کردبچه اینجا ورزش مینمایند. حاج محمد منصوری رئیس صنف لوازم یدکی، حاج ناماعیل کاظمی رئیس صنف مصالحفروشان و دیگر رؤسای اصناف، تیمی تشکیل دادهاند و اینجا میآیند. برجسته میگوید: 3 شب در هفته، در زورخانه باز است. شبهای ماه رمضان هر شب اینجا باز بود و جمعیت زیادی میآمد.

ورزش مهجور مانده

در گذشته وجهه محله ای بازار مولوی، پاچنار و محله های قدیمی دیگر پررنگ بود. سال 1340 در خود بازار مولوی 7 تا 8 زورخانه فعال بود. محله ها که از نفس می افتند، زورخانه ها یکی یکی تعطیل، تخریب و بی رونق می شوند. زورخانه نیروشادی هم از این امر مستثنا نیست و از این آسیب در امان نمانده است.

برجسته، از داستان لوطیگری پهلوانان آن روزگار مانند مهدی قصاب یاد میکند و میافزاید: لوطیگری و با مردم بودن و برطرف گرفتاری آنها در زورخانهها رواج داشت و همه از آن الگوبرداری میکردند. سیلی خوردن مهدی قصاب را کم و بیش همه شنیدهاند. خودم هم از بزرگان این ورزش شنیدهام. گویا یکی از جوانان میخواسته با دختر مورد علاقهاش ازدواج کند، ولی دختر شرط گذاشته بود که باید یک سیلی به مهدی قصاب بزنی. جوان همین را به مهدی قصاب میگوید و او برای اینکه این وصلت صورت بگیرد، میگوید بیا و پیش همه یک سیلی به من بزن. برجسته با بیان اینکه، این ضعف نیست و آموزش رسم پهلوانی و سجایای اخلاقی است، ادامه میدهد: الان جوانان کمتر جذب زورخانه و ورزشهای باستانی میشوند. آنها بیشتر به بدنسازی علاقه دارند و در این باشگاهها فقط به پرورش اندام توجه دارند که چیز خوبی است، ولی کافی نیست.

حقوق زورخانهدارها

او که دست تنها و گاهی با یاری دوستان دلسوز، زورخانه را اداره می نماید، درباره حال و هوای روزگاران قدیم می گوید: قدیم به زورخانه دار 4 هزار تومان و به مرشد 3 هزار تومان حقوق می دادند و با حقوق 3 ماه، زورخانه دار می توانست یک خانه بخرد. الان متأسفانه زورخانه ها از سوی هیچ نهاد و وزارتخانه ای حمایت نمی شوند. در یک دوره ای کوشش بسیاری کردیم تا وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی را موظف کنیم که از این ورزش باستانی حمایت کند که متأسفانه پیروز نشدیم. او ادامه می دهد: اینجا چند ورثه دارد. بالاخره آنها هم حق دارند سهم شان را مطالبه نمایند. من و پسر عمویم و یکی از عموها کوشش می کنیم چراغ اینجا را روشن نگه داریم، ولی تا کی، معلوم نیست. از 3 سال پیش که پدرم مرحوم شد، اداره زورخانه را برعهده گرفتم و هر ماه عایدیم را اینجا هزینه نموده ام. علاقه مندان این ورزش هم یاری می نمایند. اینجا که عایدی ندارد، دوستان جمع می شوند و پول گاز اینجا را همه به عشق این ورزش پرداخت می نمایند. ولی تا کجا می توان با چنین شرایطی ادامه داد؟ امیدوارم نهادهای مسئول به فکر بیفتند و تا دیر نشده برای حفظ این ورزش باستانی که با هویت و تاریخ مردم ما گره خورده است، کاری انجام بدهند.

چـکـیده

سال تأسیس: 1305

وسعت: 180مترمربع

نشانی: مولوی، بازارچه سعادت، جنب مسجد امامحسین(ع)

ویژگی: یک قرن سابقه فعالیت، بسترساز رشد پهلوانان متعدد و...

پهلوان شاخص: مهدی قصاب، رمضان یخی، برادران حاج عباسی، طیب، دلاور، شیشهبر و...