دشمنی ترامپ با معاهدات بین المللی از کجا سرچشمه می گیرد؟ - مجله فناوری

مهسا مژدهی: ترامپ استاد خروج از توافقات و معاهدات است. او در همان زمانی که در کارزارهای انتخاباتی اش سخنرانی می کرد، با شنا کردن برخلاف جهت آب نشان می داد که ترسی از برهم زدن قواعد ندارد. اما آن موقع کمتر کسی تصور می کرد که چنین مردی به کاخ سفید راه یابد و ساختار های سفت و سخت سیاست خارجی آمریکا دست او را برای اقدامات عجیب و نامعقول تا به این اندازه باز بگذارد. به نظر می رسد ریشه بیشتر ناسازگاری های ترامپ با قواعد بین المللی در شعار اول آمریکای او نهفته باشد. این همان شعاری است که او را در بین عوام محبوب کرد و به کاخ سفید رساند.

خروج از معاهده آسیا پیسیفیک

این پیمان را باراک اوباما امضا نموده و قرار بود که در سال 2017 اجرایی گردد، اما دو سال قبل از اجرایی شدن آن، ترامپ تصمیم گرفت تا طبق قول و قرارهایش در روزهای انتخابات از این معاهده خارج گردد. یازده کشور، هفت سال بر سر این معاهده با یکدیگر چانه زده بودند و این معاهده بر زندگی هشتصد میلیون نفر در دنیا اثرگزار بود. اما ترامپ مدعی شد که این پیمان برفرصت های کاری مردم آمریکا تاثیر منفی دارد. همانطور که آبه شینزو در زمان خروج ترامپ گفت، این معاهده با خروج آمریکا از آن معنای خود را از دست داد. مشکل رئیس جمهور آمریکا با این توافق این بود که او، معاهده آسیا اسپیسیفیک را به سود طرف های خارجی و به زیان طرف آمریکایی می دانست. از آنجایی که او چندان به همکاری های بین المللی اعتقادی ندارد، گفت که ترجیح می دهد پیمان ها و معاهداتی دو طرفه با کشورها ببندد و دیگر عضوی از یک معاهده که یازده عضو دارد نباشد.

خروج آمریکا از این پیمان، به عنوان شوکی به اروپایی ها در نظر گرفته شد. این البته اولین شوک در میان دیگر شوک هایی بود که بعدها ترامپ با اقدامات عجیبش به آنها وارد کرد. اما این اتفاق باعث شد تا سیاستمداران اروپایی در اقدام به بستن معاهدات با آمریکا جانب احتیاط را رعایت نمایند.

پیمان آب و هوایی پاریس

پیمانی که کشورها اندکی پیش از ریاست جمهوری ترامپ در پاریس با یکدیگر بسته بودند تا از آسیب های بیشتر محیط زیستی جلوگیری نمایند، یکی از نخستین مواردی بود که مورد انتقاد شدید ترامپ نهاده شد. او از همان ابتدا به جنگ تمام قراردادها و پیمان هایی رفت که اوباما در انها شرکت نموده بود. ترامپ توافق آب و هوایی که 195 کشور به آن متعهد شده اند را فاجعه نامید و مدعی شد که این توافق به آینده اقتصادی آمریکا آسیب می زند. این رویکرد البته از سوی کسی که تمام عمرش را به تجارت پرداخته، رویکرد غیرمنتظره ای نبود. این تصمیم در حالی گرفته شد که آمریکا به عنوان دومین تولیدنماینده گازهای گلخانه ای است و عملا خروج این کشور صنعتی از چنین پیمانی به مفهوم از معنا افتادن توافقی است که کشورها در سال 2015 برای حفظ محیط زیست بستند.

بعد از اینکه ترامپ رسما بیان کرد از توافق آب و هوایی خارج می گردد،مکرون رئیس جمهور فرانسه در صف اول مخالفان با این تصمیم نهاده شد. اما توجیحاتش نتوانست ذهن کاسبکارانه رئیس جمهور آمریکا را قانع کند. اما بعد او همراه با چین و دیگر کشورهای اروپایی با موضوع کنار آمد و نسبت به اتفاقات اتفاق افتاده اظهار تاسف کرد.اما دست بر روی نقطه ضعف ترامپ هم گذاشت و در ملاقات با مقامات چینی،در زمانی که خروج آمریکا از پیمان آب و هوایی پاریس، حتمی شده بود،گفت: این اقدام همکاری سازنده چین و فرانسه را بیش از پیش ضروری می نماید.

خروج از برجام

خروج رئیس جمهور آمریکا از معاهده برجام، یکی از مشهورترین اقدامات او علیه نظم دنیای به حساب می آید.بسیاری این کار او را به دلیل دشمنی دیرینه و ریشه دارش با اوباما می دانند.رئیس جمهور آمریکا از همان روزهای کارزارهای انتخاباتی می گفت که میخواهد توافق هسته ای با ایران را پاره کند و بالاخره یک روز اردیبهشتی سال 1397، دست به خروج از برجام زد. در همین زمان بقیه کشورهای باقی مانده در توافق هسته ای، بیان کردند که با تصمیم ترامپ موافق نیستند. آنها از ماه ها قبل فعالیت خود را برای اینکه مانع از اجرایی شدن این تصمیم باشند، آغاز نموده بودند. اما کوشش های مقامات دنیای مانع از لجاجت ترامپ نشد و انتها آمریکا از یکی از مهم ترین و منحصر به فردترین توافقات دنیا خارج شد و جای آن را تحریم های ظالمانه آمریکا و فشار به طرف های باقی مانده در توافق داد.

خروج از برجام، باعث بی اعتمادی شدید تری نسبت به ایالات متحده شد و در عین حال کاستی های کشورهای اروپایی در قبال آمریکا را آشکار کرد و توجه کارشناسان به این موضوع جلب شد که غرب در مقابل ایالات متحده، به طرز واضحی دچار ضعف در اختیاراتش است. در عین حال تصمیم ترامپ ضرورت اتحاد اروپائی ها با یکدیگر و دیگر کشورهای دنیا را بیشتر نمایان کرد و در اقدامی غیرمنتظره، ترامپ به دلیل خروج از برجام، به گوشه رینگ رفت و مورد بی توجهی نهاده شد. هر چند او با ابزارهای خود کوشش کرد تا مانع از اتحاد کشورهای باقی مانده در برجام با تهران باشد، اما در عمل او متهم به بی قانونی و دریافت تصمیمات اشتباه شد.

خروج از معاهده تجارت تسلیحاتی

در اردیبهشت سال گذشت ترامپ از معاهده تجارت تسلیحاتی خارج شد. او در جمع انجمن سلاح آمریکا بیان کرد که آمریکا امضای خود را از معاهده تجارت تسلیحاتی پس می گیرد.ترامپ از اساس با موضوع کنترل سلاح مخالف است و این اقدام او هم جدای از سلیقه اش نبود. مذاکرات مربوط به این پیمان تحت حمایت سازمان ملل بود و در سال 2013 به دست اوباما به امضا رسید و مانند دیگر توافقاتی که اوباما در انها دست داشت مورد غضب ترامپ نهاده شد.

مقامات دموکرات در آمریکا به شدت به رئیس جمهور این کشور برای چنین تصمیمی تاختند. اما در آخر او از معاهده خارج شد. این معاهده توسط صد کشور مورد پذیرش نهاده شده بود و به دنبال جلوگیری از انتقال غیر قانونی اسلحه بود که منجر به درگیری های مخرب می گردد و کوشش داشت تا از فروش تسلیحات در شرایطی که شورای امنیت، ممنوعیت های تسلیحاتی وضع نموده است، جلوگیری کند. اما حالا با کناره گیری یکی از عظیم ترین فروشندگان و تولیدنمایندگان سلاح در دنیا ، این توافق هم با مشکلاتی رو به رو شد.

خروج از پیمان موشک های هسته ای میان برد

این پیمان، میان ایالات متحده و روسیه برای حذف موشک های میان برد و کوتاه برد است که سابقه ای سی و سه ساله داشته است. ترامپ در سال 2018 بیان کرد که از این پیمان خارج می گردد و دنیا را شوکه کرد.با خروج ترامپ، پوتین هم خاتمه این پیمان را که میراث گورباچف و ریگان بود را بیان کرد.از این پیمان به عنوان یکی از پیمان هایی که به امن تر شدن دنیا می انجامید یاد می گردد. با عبور آمریکا از این معاهده، روابط میان مسکو و واشنگتن رو به تیرگی رفت.بعضی از ناظران معتقدند که خروج از این پیمان می تواند در آینده صلح را در دنیا به خطر بی اندازد.

روسیه و آمریکا از سال 2008 به بعد یکدیگر را به شکستن این پیمان متهم می کردند. با وجود این بودن چنین معاهده ای بهتر از نبود آن تلقی می شد. هر چند که در یک دهه گذشته مانع از ازمایش های موشکی دو کشور نبود. ترامپ در سال 2018 دسترسی روس ها به نسل جدید موشک های میان برد و کوتاه برد را بهانه ای برای خروج از پیمان با مسکو قرار داد. گفته می گردد جان بولتون یکی از کسانی بود که به این تصمیم ترامپ علاقه مند بود و او را برای این اقدام تشویق می کرد. از او و تیمش به عنوان جنگ طلبانی یاد می گردد که به همراه ترامپ به دنبال بازگذاشتن دست امریکا برای بی قانونی هستند.

ترامپ در آستانه خروج از معاهده آسمان های باز

ترامپ مدتها بود که ساز خروج از این معاهده را به بهانه اینکه روسیه تعهدات خود را در این زمینه نقض می نماید، کوک نموده بود. او در روز اول ماه می رسما بیان کرد که از این توافق خارج خواهد شد. 35 کشوری که تا به امروز این معاهده را امضا نموده اند، متعهد هستند که اجازه پروازهای شناسایی و تجسسی غیرمسلح را بر فراز خاک خود به دیگر کشورهای عضو این معاهده بدهند. اما ترامپ می گوید پوتین توافق را بارها نقض نموده است. به نظر می رسد که او در حقیقت تمایل زیادی به عبور از این قانون دارد که از سال 2002 در حال اجراست.

هدف این 35 کشور شفافیت بخشیدن به عملیات های نظامی خود است. ایالات متحده هر چند در سال 1992 این توافق را امضا کرد اما همیشه در معرض اتهام است که فعالیت های نظامی شفافی ندارد. خروج ترامپ از این معاهده می تواند به این اتهامات رسمیت ببخشد و در عین حال یک گام دیگر به عقب، در جهت امن تر کردن دنیا است.

برخلاف تصورات مرسوم، سیستم سیاست خارجه آمریکا با آمدن پمپئو به این وزارت خانه به سیستمی فشل تبدیل شده که اجرا نماینده بی چون و چرای دستورات ترامپ است. پیش از این تصور بر این بود که ساختار سیاست خارجی آمریکا بتواند علیه تصمیم گیری های نامعقول بایستد. اما حضور ترامپ در کاخ سفید نشان داد که این موضوع افسانه ای بیش نیست. امنیت و همکاری دنیای در دیدگاه رئیس جمهور آمریکا از اهمیت چندانی برخوردار نیست و این مساله دست او را برای عبور از قوانین و عرف باز می گذارد . پیش از این مرسوم نبوده که کشوری مدام از معاهدات سودمندی که بعضی از آنها سال ها مفید بوده اند خارج گردد. همزمان سیستم سیاست خارجی آمریکا دیگر مانند گذشته کار نمی نماید و عملا راهنمایی آن به دست ترامپ افتاده و استقلالی از خود نشان نمی دهد. به نظر می رسد فرایند خروج ترامپ از هر معاهده ای که از آن خوشش نمی آید، ادامه داشته باشد. او حتی از دست پیمان ناتو هم عصبانی است و سعی دارد هر طور شده تبصره ای پیدا کند تا دست کم بار اقتصادی آن را به دوش کشورهای عضو بیاندازد.

23/ 312 310