مریخ نورد ناسا ترکیبات ارگانیک تازه ای در مریخ کشف کرد - مجله فناوری

هیچ یک از مولکول های آلی شناسایی شده در شن های مریخ نشانه های واضحی از حیات را در خود ندارند اما نشان می دهند که روش نو که نیاز به حفاری در خاک مریخ نداشت، ابزاری مؤثر برای جست وجوی شواهدی از مولکول های با پایه کربنی است که بلوک های سازنده مهمی برای حیات به شکلی که می شناسیم، هستند.

آزمایش نو در آزمایشگاه شیمی مرطوب و پس از آن انجام شد که مریخ نورد کنجکاوی (Curiosity) در سرانجام سال 2016 در حالی که در پی نشانه هایی از حیات در سیاره سرخ بود، به یک سنگ شاخص برخورد کرد. درست زمانی که مریخ نورد در حال آماده شدن برای نمونه برداری از این سنگ مریخی در کوهپایه کوه شارپ (Mount Sharp) بود، مته آن ناگهان از کار افتاد.

پژوهشگران ناسا اما به جای وقفه در مأموریت تا زمان رفع مشکل، به سادگی دنده ها را عوض کردند تا به جای پودر کردن نمونه های سنگ، کمی شن نرم را که قبلا در ساحل اوگون کویت (Ogunquit Beach) مریخ جمع آوری شده بود، به آزمایشگاه شیمی مرطوب کنجکاوی منتقل کنند. این آزمایشگاه داخلی کاوشگر، شامل تنها 9 فنجان حلال است که هر کدام فقط یک بار قابل استفاده هستند. بنابراین پژوهشگران باید نمونه های آزمایش را با دقت انتخاب کنند.

شناسایی ترکیبات ارگانیک در سنگ های مریخ بسیار چالش برانگیز است زیرا هنگامی که گرم می شوند، به مولکول های ساده تری تجزیه می شوند. با این وجود، اگر این ترکیبات آلی ابتدا با مواد شیمیایی دیگر واکنش دهند، به احتمال زیاد بدون تجزیه شدن، پس از گذر از فنجان حلال، برای بررسی وارد کروماتوگرافی (سَوانِگاری) گازی و طیف سنج جرمی مریخ نورد می شوند.

این آزمایشگاه داخلی، یک سیستم با طراحی هوشمندانه است که کمک می کند دانشمندان به سرعت خاک روی مریخ را تجزیه وتحلیل کنند. با این وجود در اواخر سال 2016 هرگز آزمایشی انجام نشد زیرا تیم ناسا انتظار نداشت که شن و ماسه آگن کوییت غنی از مواد ارگانیک باشد.

از سوی دیگر آن ها مطمئن نبودند که بتوانند حفاری در مریخ را ادامه دهند، بنابراین نمونه های موجود ارزش امتحان کردن داشتند. با شکستن مهروموم نخستین نمونه های شن منطقه آگون کویت، محققان چند ترکیب آلی از جمله آمونیاک و بنزوئیک اسید را یافتند. برخی از این ترکیبات آلی پیش از این هرگز در مریخ شناسایی نشده بودند.

اکنون چند سال بعد، نتایج یافته های نو دانشمندان درباره کشف مولکول های آلی با کمک مریخ نورد کنجکاوی، این هفته در نشریه نیچر استرونومی (Nature Astronomy) بازبینی و منتشر شده است. هرچند حضور مولکول های آلی به طور قطع به این معنی نیست که زمانی در مریخ حیات وجود داشته زیرا هیچ مشتق آمینو اسیدی در نمونه ها شناسایی نشده است.

موضوع عجیب این است که روش استفاده شده اکنون می تواند برای جست وجوی نشانه های حیات، حتی بدون نیاز به حفاری استفاده شود. تیم تحقیقاتی ناسا گفت: آزمایش مشتق سازی در مریخ شمار مولکول های کشف شده در نمونه های مریخی را افزایش داده و یک ابزار قدرتمند معرفی کرده است تا در آینده برای امکان جست وجوی بیشتر مولکول های آلی قطبی مرتبط یا بیوتیک یا پری بیوتیک استفاده شود.

سرانجام بیش از یک سال طول کشید تا مهندسان از روی زمین بتوانند مته کنجکاوی را تعمیر کنند و آن را به عملیات بازگردانند اما در همین مدت هم عملکرد صحیح آزمایشگاه شیمی مرطوب با نمونه های شن تأیید شد.

تا سال 2019 دومین فنجان هم آماده استفاده برای نمونه ای از سنگ های حاوی رس از جایی بالاتر در کوه شارپ شد. تجزیه وتحلیل های دیگر در آینده نه فقط در مریخ بلکه بر روی زمین هم انجام خواهد شد. ناسا قصد دارد در دهه 2030 میلادی، مأموریتی را برای جمع آوری بقیه نمونه های کنجکاوی به مریخ بفرستد تا بتواند آن ها را با دقت بیشتری روی زمین مطالعه کند.

در حالی که مریخ نورد حرفه ای کنجکاوی همچنان به کاوش در سیاره سرخ ادامه می دهد، مریخ نورد پشتکار (Perseverance) هم در پی اجرای چالش های تازه در دهانه جزرو (Jezero) است. این مریخ نورد هم نشانه های شگفت انگیزی از وجود دریاچه ای باستانی در مریخ کشف کرده است.

عکس کاور: مریخ نورد کنجکاوی در دامنه کوه شارپ

Credit: NASA/JPL-Caltech

منبع: Science Alert