انتشار نخستین گزارش جامع کیفیت اینترنت - مجله فناوری

دنیای اقتصاد در ادامه نوشت: شبکه اینترنت ایران یک شبکه چند لایه است که بخشی از آن (درگاه های اتصال به راستا های جهانی و شبکه انتقال) در دست دولت و بخش دیگری از آن (درگاه های دسترسی و خدمات) در اختیار اپراتور ها و بخش خصوصی است. این ساختار به شکلی توسط رگولاتوری مورد نظارت فنی قرار گرفته است، ولی حالا برای نخستین بار این نهاد اقدام به انتشار جزئیات شاخص های مختلف مربوط به سنجش کیفیت کرده که تصویر دقیق تری از این شبکه را پیش روی کاربران قرار می دهد.

در حوزه نخست یعنی درگاه های اتصال به راستا های جهانی این وظیفه برعهده شرکت زیرساخت گذاشته شده است. طی سال های اخیر بسیاری از کارشناسان معتقد بوده اند انحصار زیرساخت در اتصال به راستا های بین المللی بخشی از مسائل کیفی اینترنت را شامل می شود با این حال با توجه به قوانین موجود تا به حال در طی چند دولت گذشته تغییری در این شرایط انحصاری صورت نگرفته است.

در حوزه اپراتور های دسترسی حال حاضر اینترنت در ایران از دو راستا اپراتور های ثابت (شامل آسیاتک، پارس آنلاین، پیشگامان، حلماگستر، رهام داتک، شاتل، صبانت، فناوا، لایزر، مبین نت، مخابرات و های وب) و اپراتور های سیار (ایرانسل، رایتل و همراه اول) به کاربران ارائه می شود. گزارش سازمان تنظیم مقررات، اما تنها روی کیفیت سرویس در حوزه اپراتور های خصوصی تمرکز دارد و روی عملکرد شرکت زیرساخت و تاثیر آن بر کیفیت شبکه داده ای ارائه نداده است.

آمار هایی از شرایط اینترنت ایران

براساس اعلام سازمان تنظیم مقررات تعداد اشتراک های پهن باند سیار (کاربران متصل به اینترنت موبایل) بالغ بر 76 میلیون و 500 هزار است که نسبت به سال قبل یعنی 1398 بالغ بر 10 درصد رشد نشان می دهد. در همین حال تعداد اشتراک های پهن باند ثابت (که عمدتا شامل خطوط ADSL می شود) بالغ بر 9 میلیون و 479 هزار پورت است که نسبت به سال قبل حدود 4 درصد رشد داشته، اما نسبت به سال قبل از آن یعنی سال 97 با افت 5/ 9 درصدی روبرو بوده است.

براساس گزارش رگولاتوری تعداد کاربران مخابرات بالغ بر 4 میلیون و 400 هزار است که بیشترین تعداد مشترکان اینترنت ثابت را دارد. بعد از این شرکت های وب، شاتل و آسیاتک بیشترین تعداد کاربران را دارند. همچنین درحال حاضر براساس تفکیک تکنولوژی بیشترین کاربران اینترنت ایران مربوط به کاربران 4 G هستند که حدود 55 میلیون کاربر را تشکیل می دهند.

بعد از آن تکنولوژی 3 G با داشتن 20 میلیون کاربر در رده دوم و تعداد کاربران XDSL بالغ بر 7 میلیون و 700 هزار، تعداد کاربران TD-LTE یک میلیون و 200 هزار اشتراک و تعداد کاربران FTTX در حدود 118 هزار اشتراک است. در حوزه اپراتور ها در زمینه اپراتور های سیار سهم همراه اول 50، ایرانسل 46 و رایتل 4 درصد بازار است. در این میان بیشترین سهم بازار اپراتور های ثابت با 47 درصد به مخابرات ایران، 10 درصد به TD-LTE ایرانسل، 9 درصد شاتل و 8 درصد آسیاتک اختصاص دارد.

پوشش دهی اپراتور ها در دو تکنولوژی 3 G و 4 G

درحالی که همراه اول سهم بیشتر بازار را دارد، اما داده ها و آمار های گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور حاکی از آن است که ایرانسل در سرویس های 3 G و 4 G در دو محور جاده ای و ریلی بهتر عمل کرده است.

در پوشش دهی جاده ای سرویس 3 G، سهم ایرانسل 67 درصد و همراه اول 57 درصد و رایتل 28 درصد بوده است. همراه اول در پوشش جاده ای در سرویس های 2 G و 4 G به ترتیب پوشش 86درصدی و 32 درصدی داشته است. رایتل در بخش 3 G بهتر عمل کرده و 28 درصد محور های اصلی جاده ای را پشتیبانی کرده، اما در 2 G پوشش صفر درصدی و در 4 G هم 58/ 0 درصد بوده است.

در پوشش دهی ریلی نیز ایرانسل پیروز تر عمل کرده و 72درصد سرویس 3 G را پشتیبانی کرده است. طبق گزارش های ارائه شده همراه اول در سرویس های نسل دوم و سوم و چهارم به ترتیب 82 درصد، 62 درصد و 36 درصد پوشش ریلی داشته است، ایرانسل در شرایط مشابه در بخش پوشش دهی سرویس 3 G ضعیف تر عمل کرده و 69درصد پوشش داشته، اما در دو بخش دیگر نسل سوم و چهارم از دو اپراتور دیگر پوشش ریلی قوی تری داشته است و 72 درصد و 45درصد محور های ریلی را پوشش داده است.

در گزارش و آمار ارائه شده از سوی سازمان شاهد پوشش قوی ایرانسل در دو محور جاده ای و ریلی در سرویس های نسل سوم و چهارم هستیم درحالی که همراه اول در پوشش نسل دوم نسبت به دو اپراتور دیگر قوی تر عمل کرده است. رایتل هم در هر دو محور سرویس نسل دوم را پوشش نمی دهد و تمرکز خود را روی پوشش نسل سوم گذاشته است.

ضریب نفوذ پهن باند سیار

درحال حاضر تعداد مشترکان پهن باند سیار اینترنت به 76 میلیون اشتراک رسیده که این عدد در هشت سال پیش صفر بوده است. همچنین تعداد مشترکان پهن باند ثابت کشور از 58 هزار و 310 اشتراک فعال در سال 92 به بیش از 9 اشتراک در سال جاری رسیده است.

در این گزارش آمده است این افزایش ضریب اینترنت در کشور در حوزه پهن باند سیار بیش از بقیه حوزه ها بوده، به شکلی که از اشتراک صفر در سال 92 به بیش از 76 میلیون اشتراک در سال 99 رسیده است. افزایش مشترکین، ضریب نفوذ اینترنت در کشور را نیز طی این هشت سال بالا برده است. بر همین اساس پهن باند ثابت از 63/ 7 درصد در سال 92 به 28/ 11 درصد در سال جاری و ضریب نفوذ پهن باند سیار از صفر درصد در سال 92 به 07/ 91 درصد در سال 99 رسیده است.

در بخش ضریب نفوذ براساس تکنوژی 4 G استان های البرز با 84/ 83 درصد، تهران با 84/ 82 درصد و قم با 72 و 43 درصد در سطح اول قرار داشته و در این بخش کمترین ضریب نفوذ در استان های سیستان و بلوچستان با 78/ 43 درصد، کرمان با 27/ 49 درصد و اردبیل با 09/ 53 درصد دیده می شود و در بخش تکنولوژی نسل سوم استان های البرز با 49/ 28 درصد، گیلان با 16/ 28 درصد، سمنان با 07/ 28 درصد، فارس با 70/ 27 درصد و همدان با 04/ 27 درصد از اولین ها بوده و جالب است بدانید تهران با داشتن ضریب نفوذ 71/ 25 درصدی در جایگاه چهاردهم قرار گرفته است. کمترین ضریب نفوذ در زمینه تکنولوژی 3 G باز هم به استان های سیستان و بلوچستان با 11/ 17 درصد و کردستان با 04/ 21 درصد اختصاص یافته است.

شرایط کیفیت اینترنت اپراتور های کشور

در بخش پایانی گزارش سازمان تنظیم مقررات شاهد ارزیابی اپراتور ها در استان های مختلف از منظر دو شاخص فنی PLR (نرخ از دست رفتن بسته) و Jitter (تفاوت زمانی ارسال بسته ها) هستیم. این دو شاخص نقش مهمی در کیفیت اینترنت مورد استفاده کاربر دارند و تغییر در میزان باعث تفاوت در تجربه کاربری است.

در شاخص FTP Download که عموما به سرعت دانلود اینترنت براساس پروتکل FTP تعبیر می شود در تکنولوژی 3 G اپراتور رایتل با داشتن سرعت 26/ 3 مگابیت بر ثانیه دارای شرایط بهتری در مقاسه با همراه اول 21/ 3 مگابیت بر ثانیه و ایرانسل 87/ 2 مگابیت بر ثانیه است.

در تکنولوژی 4 G، اما شرایط متفاوت است در اینجا سرعت دانلود ایرانسل 86/ 5، همراه اول 24/ 5 و رایتل 55/ 3 مگابیت بر ثانیه است.

در زمینه سرعت دانلود تکنولوژی TD-LTE هم سرعت دانلود ایرانسل با 53/ 5 مگابیت به مراتب بهتر از مبین نت با 12/ 4 مگابیت است.

از جنبه شاخص DNS Response time بهترین اپراتور (در تکنولوژی 3 G) همراه اول و سپس ایرانسل و بعد رایتل هستند. در تکنولوژی 4 G هم ترتیب بهترین اپراتور ها به همین شکل است یعنی همراه اول و ایرانسل و بعد رایتل.

همچنین بهترین اپراتور ثابت از نظر DNS Response time شرکت های شاتل و پارس آنلاین و آسیاتک و ضعیف ترین خطوط مربوط به داتک، فناوا و حلماگستر است. همچنین از نظر FTP Download نیز شرکت های شاتل و پارس آنلاین و های وب دارای بالاترین سرعت و صبانت، مخابرات و فناوا کمترین سرعت دانلود پروتکل FTP را دارند.

در بخش پایانی این گزارش شرایط کیفیت اینترنت اپراتور های مختلف در استان های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته که نشان دهنده تفاوت قابل توجه کیفیت سرویس اپراتور ها در استان های مختلف است. به عنوان مثال میزان نرخ گم شدن بسته PLR شرکت مخابرات در استان قم 11 صدم درصد است درحالی که در استان قم انی میزان به 6/ 1 درصد می رسد. شرکت مخابرات همچنین در زمینه پارامتر jitter در استان های کرمانشاه، مرکزی، همدان، گیلان و قم به مراتب از استان های اردیبل، چهارمحال بختیاری و آذربایجان شرقی وضع بهتری دارد. شاتل دیگر اپراتور بزرگ ثابت نیز در زمینه نرخ گم شدن بسته در استان های مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد اوضاع بهتری دارید درحالی که در خراسان جنوبی، یزد، کرمان و آذربایجان شرقی این شاخص در اندازه خوبی قرار ندارد.

شاتل همچنین در زمینه jitter نیز در استان های زنجان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه به مراتب از بوشهر، آذربایجان شرقی و گلستان شرایط بهتری دارد. آسیاتک دیگر اپراتور ثابت در زمینه گم شدن بسته در استان های همدان، زنجان و کرمانشاه نسبت به کهگیلویه و بویراحمد، سمنان و فارس اوضاع بهتری دارد. در زمینه jitter شاتل در استان های زنجان، سمنان، ایلام و همدان اوضاع مناسب تری دارد و اوضاع این پارامتر در مازندران، گلستان، تهران و یزد از میانگین کشوری این اپراتور هم پایین تر است.

تعداد اشتراک های اینترنت پرسرعت ثابت و سیار بر حسب تفکیک تکنولوژی