چرا نباید از مکانیسم ماشه ترسید؟ - مجله فناوری

به گزارش گروه دیگر رسانه های خبرنگاران، سیاست پارسی نوشت: روز گذشته سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان در بیانیه ای مشترک اعلام کردند که مکانیزم ماشه برجام را فعال نموده اند. تا به امروز پیرامون حل و فصل اختلافات و آن چه تحت عنوان مکانیزم ماشه [1]از آن نام برده می شود مطالب زیادی نگاشته شده و بنابراین این نوشتار بنا ندارد که مجدداً در این باب ورود کند. نکته کمتر دیده شده در این مطالب این است که از لحاظ حقوقی پس از دریافت شکایت به ترتیب کمیسیون مشترک، جلسه هیات وزیران و کمیسیون مشورتی تشکیل می شود و نهایتاً پرونده شکایت به شورای امنیت سازمان ملل رفته و تمامی قطعنامه های قبلی به شکل اتوماتیک علیه ایران باز می شود. این نسخه که در تاریخ حقوق بین الملل سابقه ندارد، تجویزی از جانب آمریکا و اروپا است که تیم مذاکره نماینده ایران در مذاکرات برجامی به آن تن داد. عجیب ترین بخش ماجرا جایی است که در صورت شکایت ایران نسبت به نقض تعهدات طرف مقابل و رجوع به مکانیزم حل و فصل اختلافات نیز به شکل اتوماتیک، تمامی تحریم ها علیه ایران باز می شود! اگر هضم این اتفاق برایتان سخت است، بند 36 و 37 برجام را در کنار ماده 11، 12 و 13 قطعنامه 2231 شورای امنیت قرار دهید تا ماجرا را به روشنی دریابید. اگر بازهم باورتان نشد، آنالیز کنید که چرا بعد از وضع تحریم های جدید، بدعهدی آمریکا و سپس خروج این کشور از توافق هسته ای، وزارت امور خارجه حتی یکبار هم به مکانیزم حل و فصل اختلافات در برجام رجوع نکرد!

عجیب ترین بخش ماجرا جایی است که در صورت شکایت ایران نسبت به نقض تعهدات طرف مقابل و رجوع به مکانیزم حل و فصل اختلافات نیز به شکل اتوماتیک، تمامی تحریم ها علیه ایران باز می شود!

* علت فعال کردن مکانیسم ماشه

زیاده خواهی و میل به کسب امتیازات بیشتر را می توان اصلی ترین علت برای فعال کردن مکانیزم ماشه توسط کشور های اروپایی دانست. وضع محدودیت های موشکی، مقابله با دفاع منطقه ای ایران و دائمی کردن بعضی از محدودیت های هسته ای از جمله اصلی ترین خواسته های سه کشور اروپایی است. درواقع این سه کشور به نمایندگی از آمریکا [2]درصدد آنند که یک دو راهی را در برابر ایران ترسیم نمایند؛ به این معنی که: یا به شورای امنیت می روید و تحریم ها بازمی شود یا تن به زیاده خواهی ها داده و عقب نشینی های جدیدی را متحمل شوید. توافق برجام این گونه تبدیل به توافق ترامپ می شود!

* چرا نباید از بازگشت تحریم ها ترسید؟

نباید فراموش کرد که تحریم های شورای امنیت نسبت به تحریم های آمریکا دارای اهمیت کم تری است. در حال حاضر آمریکا بیشترین تحریم های طول تاریخ را علیه ایران وضع نموده است؛ از تحریم کاتسا، آیسا و ویزا گرفته تا تحریم رهبر معظم انقلاب، وزیر امور خارجه، تحریم نفتی، بانکی و ... به این ترتیب اگر هر شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران نیز بازشود، باز هم وزنی کم تر از تحریم های آمریکا دارد؛ بنابراین نباید با شبح تحریم های جدید، افکار عمومی را ترساند یا باب مذاکرات جدید را باز کرد؛ بانک مرکزی ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تحریم نشده است!

* راه چاره های ایران برای مقابله با اقدام کشور های اروپایی

در برابر این اقدام سه کشور اروپایی، ایران باید پنج گام اعلام شده کاهش تعهدات خود ذیل برجام را وارد عرصه عملیاتی کند. در حال حاضر پنج گامی که ایران برداشته صرفاً حالت اعلام موضع داشته است؛ به طور مثال باوجود این که ایران اعلام نموده که سقف غنی سازی را رعایت نمی کند، اما تا به امروز غنی سازی 20 درصد را شروع ننموده است. به همین جهت دولت باید وارد فاز عملیاتی شده و غنی سازی 20 درصد را شروع کند، تعداد سانتریفیوژ های خود را افزایش داده و ذخایر هسته ای خود را افزایش دهد. در کنار این اقدامات و مهم تر از آن، ایران باید نظارت ها و بازرسی ها را کاهش دهد و اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کند. این اقدام اولاً مطابق با ماده 36 برجام است که به ایران اجازه داده بخش یا قسمتی از اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند [3]و ثانیاً مطابق با قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام، مصوب مجلس شورای اسلامی است که در بند سوم آن آمده:

دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم ها یا بازگرداندن تحریم های لغوشده و یا وضع تحریم تحت هرعنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی سازی کشور به یکصد و نودهزار سو افزایش یابد؛ بنابراین نباید با اظهاراتی، چون بازگشت پذیر بودن گام های پنج گانه ایران، این اقدامات را به حالت نمادین کاهش داد چرا که در نتیجه آن، فشار کشور های اروپایی بر روی ایران افزایش پیدا خواهد نمود.

منابع:

[1]Snapback

[2]اعمال نمایندگی آمریکا توسط کشور های اروپایی نه تن ها یک شعار محسوب نمی شود بلکه مبتنی بر واقعیت های موجود است. کافی است رفتار سه کشور اروپایی در برابر نقض برجام توسط آمریکا و سپس خروج این کشور از توافق هسته ای را با برخورد آن ها نسبت به ایران مقایسه کرد. انگلستان، فرانسه و آلمان در حالی که حتی یکبار هم حاضر نشدند وضع تحریم هایی، چون کاتسا و آیسا و یا خروج آمریکا از برجام را نقض توافق هسته ای برشمارند که در مقابل پس از خروج آمریکا از برجام در بیانیه ای مغرورانه اعلام کردند: ایران باید به الزامات خود ذیل برجام پایبند باشد، آژانس بین المللی انرژی اتمی در درازمدت توانایی راستی آزمایی و رصد برنامه های ایران بدون هیچ محدودیتی را برخوردار باشد و موضوعات اساسی نگران نماینده مانند مسئله موشکی و اقدامات منطقه ای ایران نیز مورد تبادل نظر قرار گیرد.

[3]If the issue still has not been resolved to the satisfaction of the complaining participant, and if the complaining participant deems the issue to constitute significant non-performance, then that participant could treat the unresolved issue as grounds to cease performing its commitments under this JCPOA in whole or in part and/or notify the UN Security Council that it believes the issue constitutes significant non-performance.